www.nml.fora.pl

Pan Samochodzik

19.I.1920 r. Po latach pruskiej niewoli władzę w Nowym mieście przejęli Polacy.
„Na podstawie umowy między pełnomocnikami polsko – niemieckimi spisanej protokolarnie i podpisanej dnia 25 listopada 1919 r. z jednej strony przez V. Hantla, z drugiej zaś przez dr. Z. Seydę delegatem polskim przy landraturze w Nowym Mieście (Neumark) został p. Sas – Jaworski. Czynności swe spełniał aż do stycznia 1920 r. przygotowując przejęcie władzy w Nowym Mieście na rzecz Polski. Na podstawie umowy z władzami niemieckimi już od połowy stycznia odbywało się przejmowanie mienia państwowego i poszczególnych urzędów, aż wreszcie dnia 17 stycznia o godzinie 16 został podpisany protokół, przekazujący władzę powiatową v. Versena dwóm delegowanym przez Radę Ludową przedstawicielom dr. Rzepnikowskiemu i L. Raszkowskiemu.
W pokoju nr 1 dzisiejszego starostwa, w obecności licznych przedstawicieli miejscowego społeczeństwa, podpisał na koniec v. Versen akt protokołu przekazującego władzę w powiecie i majątek państwowy na rzecz Polski. Powstając potem z krzesła zmieszany i niespokojny, podał rękę obydwu przedstawicielom nowej władzy i wyrzekłszy pamiętne słowa:” A więc jestem tu teraz zbyteczny”, wśród ciągłych i na różne strony ukłonów, tyłem posuwając się ku drzwiom, opuścił gmach, wsiadł na czekającą powózkę i otoczony niemiecką konnicą opuścił miasto. Pozostała jeszcze tylko szczupła załoga Grenzschutzu.
Rankiem 19 stycznia 1920 r. miał nastąpić odmarsz tego ostatniego oddziału i urzędników niemieckich. Ustawieni na Rynku, zwłóczyli z odmarszem i dopiero na powtórne wezwanie przewodniczącego miejscowej Rady Ludowej sformowali Niemcy kolumnę marszową. Ostatnie jeszcze spojrzenie po Rynku, bezradne a niezapomniane słowa: „Na, wenn wir mussen, dann marsch”, i wreszcie o godzinie 10 odmarsz w kierunku Iławy.
W ciągu godziny od chwili wymarszu Grenzschutzu miasto przystroiło się świątecznie zielenia, zafurkotały biało – czerwone chorągwie przygotowane ukradkiem i tłum nawet z odległych okolic wyległ na Rynek. Wszystko już gotowe na przyjęcie wojska polskiego. O godzinie 11 w kierunku Kurzętnika wyrusza olbrzymia procesja na przywitanie. Kilka godzin bez zniecierpliwienia czekano u progów miasta, zanim na krótko przed godziną 15 zjawił się sprężyście kroczący, oczekiwany oddział, symbol niepodległości i złączenia z ukochana Ojczyzną. Na czele oddziału kroczył, poległy później w walkach z bolszewikami, por. Ryszard Wybraniec.
Wzruszenie odbiera głosy. Wita jednak wierszem młoda panienka, wita oficjalnie a z radością komisaryczny burmistrz p. Kycler, ofiarując tradycyjny chleb i sól, gorącym przemówieniem wita wreszcie p. mec. Michałek, a lud cały wznosi żywiołowy okrzyk na część wojska. Komendant dziękuje serdecznie i z muzyką, wśród bicia dzwonów kościelnych, w towarzystwie tłumu procesji, o godz. 15 wkracza wojsko polskie na Rynek nowomiejski, okrąża go dookoła i staje przed zabudowaniami p. Świniarskiej i p. Serożyńskiej. Tu wita wojsko polskie radca Michałek senior. Oczy wszystkich pełne są łez, a serca wezbrane szczęściem.”

„Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918 – 1920” Toruń – tekst zaczerpnięty z Kalendarza Nowomiejskiego na 1995 rok - P.S.

smiroman

tak... To piękna data - NML znów powróciło do Polski...

Dzisiaj podobne uroczystości były w Toruniu, który został wyzwolony przez gen. Hallera...

Pan Samochodzik

Oddział dowodzony przez por. Ryszard Wybrańca, który wkroczył 19 stycznia do Nowego Miasta to także hallerczycy, słynna Błękitna Armia.

smiroman

to wiem... dlatego Pomorzanie zawsze byli zwolennikami Hallera, a nie Piłsudskiego...

Pan Samochodzik

Dwóch zasłużonych legionistów, jednak Haller ma chyba ciekawszą biografię - legionista, harcmistrz, przewodniczący ZHP, działacz polityczny i społeczny.
Trafnie to ująłeś "Pomorzanie zawsze byli zwolennikami Hallera" a w tym i mieszkańcy wyzwolonego przez hallerczyków NML. To kolejny dowód na to, że NML leży na Pomorzu ( Ziemii Chełmińskiej w skład, której wchodzi historycznie związana z nią Ziemia Lubawska - Smiroman, zgadzasz się ze mną, być może się mylę ?? ), a nie jak to niektórzy błędnie twierdzą, że na Warmii bądź Mazurach.

smiroman

oczywiście - NML zawsze było pomorskie, a nie warmińskie, czy mazurskie...

Pan Samochodzik

Dokładnie tak…a dla zainteresowanych:
Ziemia chełmińska - kraina historyczna do której początkowo zaliczano obszar leżący w łuku Wisły pomiędzy jej prawym, wschodnim brzegiem a Drwęcą na południu, oraz rzekami Lutryną na wschodzie i Osą aż do jej ujścia na północy. Od II poł. XIII w. do ziemi chełmińskiej zaczęto zaliczać także ziemię lubawską – powiaty nowomiejski i działdowski wokół Lidzbarka Welskiego oraz ziemię michałowską (część ziemi dobrzyńskiej naprzeciwko Brodnicy). Administracyjne centrum stanowiło miasto Chełmno leżące nad Wisłą, na północnym zachodzie. Ziemia chełmińska społecznie i językowo związana była z Kujawami, należąc do dzielnicy mazowieckiej, dla której stanowiła obszar nadgraniczny wobec Prus. W okresie rozdrobnienia feudalnego stąd rozpoczęła się intensywna akcja misyjna zapoczątkowana przez Konrada Mazowieckiego. Za podjęcie akcji misyjnych nadał on biskupowi pruskiemu Krystianowi (1222 r.) dobra w zachodniej części ziemi chełmińskiej. Dokument ten jest ważny poznawczo, gdyż wymienia nazwy istniejących tutaj 59 polskich grodów i wsi. Odbyło się kilka wypraw krzyżowych, które wywołały niszczycielskie wyprawy odwetowe ze strony pogańskich plemion pruskich. Ziemia chełmińska była historycznie pierwszą, na którą sprowadzeni zostali Krzyżacy dla obrony przed Prusami.

Ciekawostka: w latach 20. gen. Haller osiedlił się na Pomorzu, w majątku Gorzuchowo koło Chełmna.

Lina

Mam jedno pytanie : teksty powyżej, które są o Histori są ściągane z neta ?? Cool

smiroman

moje nie, a pozostałe - nie wiem...

Lina

Przepraszam za niejasnosc postawionego pytania Sad

Chodziło mi o posty Pana Samochodzika

Pan Samochodzik

Inf. o ziemii chełmińskiej z Wikipedii wolnej encyklopedii.

Lina

Też często korzystam z tej encyklopedi Very Happy

Martwi mnie jednak fakt, że info nie zostało skrócone Confused

Jesteś humanistą ?? Chodzę na humana, ale wolę raczej zasadę "krótko, źwięźle i na temat" czyli to co z neta musi byc własnoręcznie przerobione Very Happy

nio ale każdy jest inny Very Happy

Pan Samochodzik

Czy jestem humanistą? w zasadzie tak. Zgodzę się z Tobą, że to co z neta powinno być przerobione, ale nie zawsze ma się na to czas, z drugiej strony po co przerabiać to co jest już dobre Very Happy

to, że "każdy jest inny" masz w 100% rację - w pełni zgadzam się. Świat byłby nudny gdyby wszyscy byli tacy sami, każdy z nas ma swoją osobowość i charakterek, przeciwne zdania, nie zawsze zgadzamy się z sobą i dzięki temu jest ciekawiej.....ale jak to bywa w naturze przeciwności lubią się przyciągać....... Very Happy

Lina

Pan Samochodzik

ależ skąd