www.nml.fora.pl

Pan Samochodzik

Miasto Kurzętnik założone zostało w 1330r na prawie chełmińskim. Obwarowane murami obronnymi miasto miało wtedy powierzchnię 3,6 ha, dla porównania NML miało powierzchnię 8,4 ha Exclamation

.

Medzik

Kurzętnik leży w bezpośrednim sąsiedztwie Nowego Miasta przy drodze łączącej miasto z Brodnicą. Początkowo wieś była własnością biskupów, potem potem kapituły pomezańskiej. Na przełomie XIII XIV wieku wznieśli kanonicy na górze zwanej Kurnik (wysokość 142 m npm. i 63 m w stosunku do doliny Drwęcy) warowny zamek. Niegdyś długość warowni wynosiła 110 m, zaś szerokość 42 m. Wejście do niego prowadziło od strony południowej. W pobliżu wejścia znajdował się główny budynek mieszkalny o wymiarach 25 x 27 m. Pierwotnie był on kilkupiętrowy, do dziś zachowały się tylko dwie elewacje o wysokości 6-8 m. Okazała budowla otoczona była potężnymi murami z granitu, w partiach szczytowych uzupełnionych cegłą, wzmocnionymi dwoma prostokątnymi wieżami, wyrastającymi z dłuższych ciągów muru obwodowego. Dziedziniec zamkowy od strony północnej zamykała kaplica. W XIX w. ocalałe dotąd ruiny zamku jeszcze bardziej zniszczono rozbierając mury na materiał budowlany. Do dziś więc z potężnego niegdyś zamku, zbudowanego prawdopodobnie około 1291 r. , pozostały częściowo mury zewnętrzne wysokie na 3-4 m oraz fundamenty, które wskazują, że zamek miał kształt czworoboku. Grubość murów wynosi ok. 1,5 m. Zamek jak i otaczający go mur obronny wzniesiony był z otoczaków granitowych i cegły. W około 1330 r. osada, która powstała przy zamku uzyskała prawa miejskie. Herb i pierwsza znana pieczęć pochodzą z XIV wieku. Miasteczko otoczone było murami. Od kwadratowego rynku rozchodziły się regularnie wytyczone ulice. Wkrótce stał się Kurzętnik ośrodkiem targowym. Dawne nazwy to: Cornichium i Chornichium (1291), terra Kurnigk (1414), Kawernick (1457), Kurzantnik (1466), a od 1641 roku - Kurzętnik. Kurzętnik kilkakrotnie znajdował sie to w rękach polskich, to w krzyżackich, a w XVII w. (1659) zdobyli go Szwedzi. Za każdym razem tak miasteczko jak i położony na wysokiej górze zamek były niszczone. Z ruin zamku roztacza się przepiękny, niezapomniany widok, na położoną w dole u stóp góry osadę Kurzętnik, na rozległą równinę, przez którą przepływa rzeka Drwęca oraz oddalone Nowe Miasto, w przeciwnym zaś kierunku na wspaniałe, bardzo wysokie, sfalowane wzgórza przypominające krajobraz podgórski. Na widocznej stąd szerokiej równinie pomiędzy Kurzętnikiem a Nowym Miastem zbierały się w 1410 r. wojska krzyżackie przed bitwą pod Grunwaldem. To właśnie spod Kurzętnika musiały zawrócić wojska Jagiełły, by uniknąć bitwy w trakcie przeprawy przez rzekę. Po zwycięstwie pod Grunwaldem Kurzętnik znalazł się pod zarządem rycerza Jana Kretkowskiego, jednakże na mocy postanowień I traktatu toruńskiego (1411) Kurzętnik pozostał nadal w granicach państwa zakonnego. Wojny te, a szczególnie w 1414 roku przyniosły ogromne straty i spowodowały splądrowanie zamku, kościoła i miasta. Trzynaście lat trwały ciężkie zmagania z zakonem co spowodowało, że ludność polska uciekła na Mazowsze. W 1466 roku podpisano II pokój toruński, mocą którego pomorze Gdańskie oraz Warmia przyłączone zostały do Polski. Kurzętnik w obrębie Królestwa Polskiego szybko odbudował się z ruin stając się ważnym ośrodkiem targów końskich. W roku 1659 w czasie potopu szwedzkiego Kurzętnik został spalony przez wojska szwedzkie i tak spustoszony, że pozostali przy życiu mieszkańcy opuścili go, szukając gdzie indziej przytułku. Dopiero po roku 1664 miasto zaczęło się powoli odbudowywać i ponownie zaludniać. Wraz z I rozbiorem Polski we wrześniu 1772 roku Kurzętnik wcielony został do państwa pruskiego. Do Kurzętnika przybyli, wraz z urzędnikami, osadnicy pruscy. Rozpoczął się okres powolnej germanizacji. Ważnym wydarzeniem dla Kurzętnika było wydanie zarządzenia przez rejencję kwidzyńską o utworzeniu z dniem 1 października 1858 roku drugiej szkoły elementarnej. Miejscowy proboszcz ks. Antoni Hunt otworzył szkołę przygotowującą uczniów do gimnazjum i do szkół realnych. Była to pierwsza w powiecie uczelnia typu gimnazjalnego, która przetrwała do 1868 roku, tj. do momentu przeniesienia jej do Nowego Miasta. Po I wojnie światowej Traktatem Wersalskim z dnia 28 czerwca 1919 roku powiat nowomiejski wraz z Kurzętnikiem został przyznany Polsce.
U stóp góry znajduje się niewielki gotycki kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. Początek budowy ok. 1300 r. Kościół wzniesiony został z cegły na planie prostokąta. Jest to budowla jednonawowa z drewnianym stropem wspartym na czterech parach drewnianych filarów. Na środku stropu znajdują się malowidła przedstawiające ukoronowanie NMP. Uwagę zwracają potężnych rozmiarów skarpy, zwłaszcza przy wieży. Kościół posiada cztery barokowe ołtarze. Tu Też znajduje się wmurowana tablica pamiątkowa, poświęcona pamięci ks. Józefa Borzyskowskiego, proboszcza w Kurzętniku, który 16 września 1942 r. zmarł w obozie koncentracyjnym w Dachau. Przy balustradzie komunijnej znajduje się oryginalna, drewniana skarbona w kształcie słupa wbitego w ziemię, okuta żelaznymi sztabami.

źródło:
[link widoczny dla zalogowanych]

smiroman

Kurzętnik już niedługo zostanie dzielnicą NML... Very Happy

(oczywiście bez złośliwości..., lepiej być razem niż osobno - prawda?)

Pan Samochodzik

Nie sądzę, prędzej NML wchłonie Łąki B. i Mszanowo gdzie i tak jest już Urząd Gminy.

Lina

Jak tak dalej pójdzie to NML stanie się metropolią Confused

osobiście mi się to nie podoba. Czyli Kurzętnik założono w tym samym czasie co w NML zaczęto budowę koscioła Very Happy

meder5

No i morze tak.

Pan Samochodzik

Na podbitych terenach Ziemii Lubawskiej Krzyżacy w miejscach do tego dogodnych budowali zamki obronne i lokowali miasta, w celu stworzenia systemu obronnego. System taki ułatwiał ochronę państwo przed możliwymi buntami Prusów, które miały miejsce w przeszłości oraz ewentualmymi najazdami książąt mazowieckich, którzy rościli pretensje do Ziemii Lubawskiej. Stąd zbliżone daty lokacji miasta NML i Kurzętnik.

smiroman

Właśnie - mam pewien problem - NML uzyskało prawa miejskie w 1325r., a Kurzętnik, podobno, w 1330... Coś mi się nie zgadza - dotychczas spotykałem się z wersją, że to Kurzętnik jest starszy od NML o 5 lat, a nie na odwrót...

Może mi to ktoś wyjaśnić? Może w opisie internetowym zaczaił się błąd?

Lina

Z tego co wiem, to NML dostało prawa miejskie w 1325......ale z Kurzętnikiem nie wiem jak było Confused

Pan Samochodzik

Prawa miejskie osada Kurzętnik, która rozwinęla się przy zamku otrzymała w 1330 roku, jednakże pierwsza wzmianka o Kurzętniku pochodzi z 1291 r, jest to dokument o nadaniu ziemi, wokół góry Kurnik kapitule chełmińskiej, należącej do zakonu Krzyżackiego - krótko mówiąc zamek w Kurzętniku został wybudowany dużo wcześniej, niż miasto Kurzętnik otrzymało prawa miejskie - stąd może Twoje wątpliwości dotyczące starszeństwa NML i Kurzętnika ????

Pan Samochodzik

Jedna z ciekawostek o zamku w Kurzętniku.
W 1914 r. podczas przekopywania ruin zamkowych znaleziono działo krzyżackie - typu bombarda ( znalezisko unikatowe Exclamation

) datowane na początek XV w. obecnie znajdujące się w muzeum w Kwidzynie.

Lina

Czy to prawda, że 15 lipca nocą na ruinach zamku pojawia się jakiś duch ?? Very Happy

Jest taka legenda ?? Smile

Pan Samochodzik

Oczywiście Lina, że tak też o niej słyszałem na zamku pojawia się duch rycerza krzyżackiego, który gra na lutni.(z zamkiem związanych jest kilka legend Exclamation

). Legenda jest stara liczy kilkaset lat, według niej w rocznicę bitwy grunwaldzkiej tj. 15 lipca każdego roku rozlega się na kurzętnickim wzgórzu zamkowym piękna muzyka grana na lutni, którą zapomniał zabrać ze sobą rycerz krzyżacki wyruszający z zamku kurzętnickiego pod Grunwald, gdzie wkrótce poległ. Stąd co roku duch nieszczęsnego rycerza pojawia sie na wzgórzu zamkowym i gra na swej zapomianej, ulubionej lutni.

Właśnie, czy znacie jeszcze jakieś inne legendy i podania dotyczące naszego regionu.

smiroman

Ja znam jedną, myślę, że większość też ją zna, otóż...

Dawno temu zarządcy zamków w Kurzętniku i Bratianie byli braćmi. Jak to często wśród braci bywa, pokłócili się bardzo między sobą i poprzyśęgli, że za życia już nigdy nie spotkają się w cztery oczy na ziemi...

Czas mijał i uraza również przeminęła, ale raz dane słowo nie mogło zostać cofnięte, wobec czego obaj wpadli na pomysł, by przekopać tunel, który połączyłby dwa zamki...

Jak postanowili - tak zrobili i od tamtej chwili często spotykali się w podziemiach, żałując swej nieroztropności do końca życia...

Legenda głosi, że tunel istnieje nadal...

Pan Samochodzik

Tak, tak to legenda sztandarowa naszego regionu.........<właśnie i pomimo czynionych poszukiwań, dotychczas nikomu nie udało się odszukać podziemnego ganku łączącego dwa bliźniacze zamki, więc szukajmy> Very Happy

No forumowicze zapraszam do dalszej zabawy